Hej, hej do kniej… (6 kwietnia – 23 czerwca 2013)

Z okazji przypadającej w tym roku 90-tej rocznicy powstania Polskiego Związku Łowieckiego, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie zaprasza na wystawę zatytułowaną „Hej, hej do kniej… –  w 90-tą rocznicę powstania Polskiego Związku Łowieckiego”.
 

O ile łowiectwo w obecnym kształcie ma stosunkowo krótką historię, o tyle historia „łowów”, czyli polowań, sięga epoki człowieka pierwotnego. Łowy stanowiły bowiem jedną z podstaw ludzkiej egzystencji przez wiele tysiącleci. Poczynając od około X wieku łowy zaczęły być w coraz większym stopniu przywilejem ludzi „dobrze urodzonych”. Stanowiły także główne źródło zaopatrzenia wojsk podczas wypraw wojennych. Od tego też czasu datują się pierwsze ograniczenia w zakresie łowieckim, mające na celu przede wszystkim zabezpieczenia interesów i przywilejów jednostek i grup społecznych. Stosowne przepisy prawne wydawać zaczęli władcy, którzy posiadali nieograniczone prawa polowań, a głównym ich przywilejem były polowania na „grubego zwierza”. W wieku XIII, na skutek licznych nadań łowieckich oraz przechodzenia tych uprawnień na dostojników, monopol panujących stopniowo wygasał i tak już w XV wieku, przywilej ten należał prawie wyłącznie do rycerstwa i był ściśle powiązany z własnością gruntów. Wtedy właśnie wydawane zostały pierwsze przepisy wykazujące troskę właściciela o utrzymanie pogłowia zwierzyny, zwłaszcza grubej oraz tej, której groziło wyginięcie. Wyłączność polowania możnowładców ziemskich regulowana była wieloma przepisami, niekiedy bardzo surowymi. Za przykład posłużyć mogą szesnastowieczne Statuty Litewskie, które utrzymały się aż do roku 1775, kiedy to wydano ustawę łowiecką, która była ostatnim takim aktem prawny przedrozbiorowej Polski. W okresie rozbiorów, w różnych częściach ziem polskich, obowiązywały prawa łowieckie państw zaborczych. Polowali ludzie zamożni, których stać było na wydzierżawienie terenów łowieckich; drobni właściciele majątków ziemskich i zamożniejsze warstwy społeczne. W Galicji, w 1862 roku powstało Miejskie Towarzystwo Myśliwskie we Lwowie, a w 1876 roku Galicyjskie Towarzystwo Łowieckie, sprawujące nadzór nad łowiskami w Małopolsce (w 1920 r. przemianowane na Małopolskie Towarzystwo Łowieckie we Lwowie).

 
Już w niepodległej Polsce, w 1923 roku zorganizowano w Warszawie Walne Zebranie Myśliwych z trzech zaborów, zrzeszonych w Polskim Towarzystwie Łowieckim w Warszawie, w Małopolskim Towarzystwie Łowieckim we Lwowie, Towarzystwie Ziem Wschodnich w Wilnie oraz Polskim Związku Myśliwych w Poznaniu. Efektem zebrania było powołanie Centralnego Związku Polskich Stowarzyszeń Łowieckich, który w 1936 roku zmienił nazwę na Polski Związek Łowiecki.
 
Rola myśliwych polega przede wszystkim na zajmowaniu się gospodarką łowiecką, zgodnie z prawem i etyką łowiecką. Przejawia się on troską o zagrożoną wyginięciem zwierzynę. Niektóre gatunki zniknęłyby z naszych ziem, gdyby myśliwi nie angażowali się w ich ratowanie, np. żubr, łoś czy bóbr. Ratują też obecnie to, co jest jeszcze do uratowania: zające szarki czy kuropatwy.

 
Prezentowana wystawa ukazać ma łowiectwo w szerszym kontekście, jako nieodłączny element ludzkiej egzystencji od najdawniejszych czasów. Oprócz broni i oporządzenie myśliwego, na wystawie zobaczyć będzie można również różne zabytki związane z szeroko rozumianą kulturą łowiecką. Pamiątki i wyroby artystyczne ozdobione motywami myśliwskimi pokazane zostaną w scenerii saloniku myśliwskiego z przełomu XIX i XX wieku. Na wystawie zaprezentowane zostaną również pamiątki związane z Polskim Związkiem Łowieckim oraz Towarzystwem Myśliwych w Rzeszowie i Klubem Myśliwych „Diana” w Łańcucie – najstarszymi polskim kołami myśliwskimi. Wystaw organizowana jest także w oparciu o zbiory członków rzeszowskiego oddziału Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej.
 
 

Skip to content