Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Rzeszowie gromadzi zabytki związane z osadnictwem pradziejowym i wczesnośredniowiecznym z terenu Polski południowo-wschodniej. Liczący kilkadziesiąt tysięcy zbiór obejmuje zróżnicowane chronologicznie, surowcowo i funkcjonalnie okazy narzędzi, broni, ozdób, naczyń. Szczególnie licznie reprezentowane są zabytki dokumentujące zasiedlenie tego obszaru w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza. Charakterystyczne ozdoby oraz różnorodne formy naczyń glinianych, pochodzące zarówno z osad, jak i cmentarzysk, odnoszone są przede wszystkim do tzw. tarnobrzeskiej kultury łużyckiej (XIII/XII – IV w. p.n.e.).
Bardzo interesujące są zabytki z okresu rzymskiego, głównie o charakterze osadowym, w tym słynny skarb złotych i srebrnych ozdób z połowy V w. ze Świlczy, koło Rzeszowa.
Na uwagę zasługuje również największy w skali Polski południowo-wschodniej zbiór zabytków związanych z najstarszą fazą osadnictwa słowiańskiego z VI-VII w.
Omawiany zbiór ciągle uzupełniany jest przez nowe materiały pozyskiwane w trakcie prowadzonych przez pracowników Działu badań terenowych. Są to prace wykopaliskowe o charakterze szerokopłaszczyznowym, jak i sondażowym, powierzchniowe oraz tzw. nadzory archeologiczne, prowadzone także na obszarach, które mają zostać objęte różnorodnymi inwestycjami budowlanymi (możliwość realizowania zleceń osób fizycznych oraz firm).
Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Rzeszowie prowadzi również działalność naukową, głównie w zakresie opracowywania zbiorów. Efekty tych prac publikowane są w roczniku „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” (wydawany od 1961 roku).
Od 23 lat organizowane są konferencje podsumowujące kolejne sezony prac archeologicznych prowadzonych na terenie Polski południowo-wschodniej. Ostatnio zakres terytorialny prezentowanych zagadnień poszerzony został o obszar zachodniej Ukrainy i północnej Słowacji.
Wszyscy pracownicy Działu czynnie uczestniczą w pracach rzeszowskiego oddziału Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.
Podkreślenia wymaga również działalność w zakresie popularyzacji archeologii. Na nowej, stałej ekspozycji w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie pt. „Odkopana przeszłość – pradzieje Polski południowo-wschodniej” prowadzone są, zwłaszcza dla młodzieży szkolnej, lekcje muzealne. Ich tematyka dotyczy całego okresu pradziejów, jak i wybranych, bardziej szczegółowych zagadnień.
Inwentarz grobowy (Orliska Sokolnickie, stan. 1, pow. Tarnobrzeg) XVII w. p.n.e., glina, krzemień czekoladowy
Figurka zoomorficzna (Trzcinica, stan. 1, pow. Jasło) XVI-XV w. p.n.e., glina
Skarb przedmiotów brązowych (Załęże, stan. 1, pow. Jasło) XIV/XIII-XIII w. p.n.e., brąz
Skarb ozdób brązowych (Wiśniowa, stan. 1, pow. ropczycko-sędziszowski) XIII/XII-XII w. p.n.e., brąz
Ozdoby i monety z skarbu ze Świlczy (Świlcza, stan. 3, pow. Rzeszów) połowa V w., złoto, srebro
Kafle renesansowe (Będziemyśl, stan. 1, pow. Rzeszów) XVI w., glina